Mắm tôm, mắm tép, mắm ruốc... và các loại mắm hay nước mắm là chỉ một loại gia vị đặc biệt phổ biến từ xa xưa cho tới ngày nay của người Việt Nam chúng ta, loại gia vị này được ướp từ hỗn hợp tôm, cá, cua,rươi, ruốc và các loại thủy sản...sau đó lên men cùng muối, thính (gạo được rang thơm lên) một thời gian nhất định sau đó tùy theo từng loại và cách sử dụng mà sẽ được chưng cất hoặc được ép lấy cốt hoặc sử dụng luôn.
Tất cả đều có đặc trưng ở chỗ đó là mang mùi rất nặng, thường được dùng làm nước chấm hoặc kết hợp với các món khác như: bún đậu mắm tôm, thịt chó, mắm tép chưng thịt, mắm ruốc kho quẹt.... rất nhiều, rất nhiều cách chế biến khác nhau.
Điểm sơ qua vài loại mắm thường thấy nhất đó là: Mắm tôm, mắm tép, mắm cua, mắm rươi, mắm ruốc, mắm sặc, mắm chèn, mắm chốt, mắm rô....mỗi loại đều có hương vị đặc trưng riêng và rất đa dạng cả về nguyên liệu, cách ăn và cách chế biến.
Vì là món có mùi nặng đặc trưng nên khi ăn, sử dụng các loại thực phẩm có mùi nặng như mắm tôm, và các loại mắm luôn là bài toán khó giải cho rất nhiều người.
Dễ thấy nhất với những ai không ăn được đó là tỏ ra khó chịu khi phải tham gia những bữa ăn có xuất hiện mắm tôm, mắm tép hay các loại thức ăn nặng mùi. Ngược lại, ở một số trường hợp đó lại là món ngon mà rất nhiều người thích thú và ví vui nó giống như đang nghiện mắm vậy. Đối với họ, các loại mắm càng nặng mùi thì càng ngon, càng tuyệt vời. Tại sao lại xảy ra sự tương phản như vậy?
Điều này liên quan đến sở thích từng người, nhiều người cũng khó ăn được nó bởi "bụng dạ kém", sợ mùi hoặc không yên tâm về nguyên liệu, cách chế biến, một phần cũng do cách họ thưởng thức, cách ăn chưa đúng, gây ác cảm từ ngay những lần đầu nếm thử nên tạo phản xạ khó chịu cho những lần sau. Vậy thì làm sao để có thể ăn mắm tôm, mắm tép mà không cảm thấy sợ hãi? hãy cùng Delam.top
Không ngửi thử mắm trước khi ăn
Sai lầm lớn nhất khi bắt đầu ăn mắm tôm hay các loại đồ ăn nặng mùi khác đó là ngửi thử. Hành vi bản năng này tưởng chừng bình thường nhưng chính nó đã gây cú shock đầu tiên và ấn tượng cực mạnh với những ai đang còn rụt rè.
Phần lớn những ai chưa từng biết hoặc chưa nếm thử mắm tôm bao giờ mà đưa nó lên mũi ngửi thử thường ngay lập tức sẽ cảm nhận được mùi đặc trưng của mắm tôm, sau đó sẽ có phản xạ nôn nao và tay cầm chiếc đũa đang chấm kia sẽ vô thức bị bỏ xuống. Lời khuyên cho bạn đó là tuyệt đối ĐỪNG NGỬI MẮM TRƯỚC KHI ĂN.
Khi bạn bắt đầu bước vào những nơi có sự xuất hiện của mắm tôm thì mùi của nó cũng đã thoang thoảng rồi, nó rất mạnh và đặc trưng, khó có thể lẫn đi đâu được. Bạn đã biết mùi của nó như thế nào? tai sao cứ phải đưa lên mũi kiểm tra nữa nhỉ? trừ trường hợp bạn đã là người ăn sàng sỏi, nếu không, đừng dại dột mà đưa nó lên sát mũi mà kiểm tra bằng mũi nhé vì mùi này chỉ nên cảm nhận qua vị giác.
Có câu chuyện vui về những du khách nước ngoài khi tới Việt Nam. Họ bắt đầu tập ăn mắm tôm với chiếc kẹp trên mũi, lúc bắt đầu chỉ vì tính tò mò mãnh liệt với nền ẩm thực nước ta nhưng thiếu chút can đảm bởi mùi hương "lạ lẫm" của món bún đậu mắm tôm nên họ dứt khoát dùng luôn cây kẹp để kẹp vào mũi sau đó mới dám thưởng thức, hình ảnh những du khách tây lóng ngóng cầm chiếc đũa với mỗi người một chiếc kẹp trên mũi thật hài hước.
Để rồi sau vài lần như vậy khi họ bỏ cây kẹp khỏi mũi của mình, những du khách này mới biết lượng mắm tôm họ dùng cho mỗi lần ăn tự nhiên cứ tăng dần. họ bắt đầu tìm tới những món ăn kết hợp với mắm bởi hương vị lạ này quá đặc biệt, mỗi món đều khác biệt để rồi những vị khách tới từ phương xa chợt nhận ra, họ đã mê mẩn cái mùi vị "lạ lùng"này mất rồi.
Thế nên chúng ta chẳng cần coi mắm tôm như là một cái gì đó khác biệt mà hãy xem nó giống như một loại gia vị đơn thuần như muối, tiêu vậy. Bạn chỉ cần chọn miếng mồi ngon nhất trên mâm, chấm một chút mắm đã được pha chế chuẩn vị bởi những bàn tay khéo léo, thong thả vào miệng, từ từ nhai kĩ, thêm vài cọng rau thơm rồi cảm nhận những hương vị đặc biệt quyện vào nhau trong miệng với tâm lý thật thoải mái chứ đừng hồi hộp với quả tim đập thình thình mà "hỏng việc" nhé!
Với những người nước ngoài chưa bao giờ ăn mắm tôm, họ hay có phản xạ ngửi thử đã đành. Nhưng nhiều người rõ ràng biết rõ mùi sẽ rất nặng nhưng vẫn đưa lên mũi ngửi để rồi.... í ẹ thì thật bó tay. Nếu cảm thấy không tự tin lắm thì một chiếc kẹp vào mũi cũng là ý tưởng khá hay ho dành cho bạn. Hãy nhớ rằng thành bại hay không nó nằm ở bước đầu tiên này đó và bí quyết dành cho bạn là không nên ngửi mắm tôm trước khi ăn
Ăn mắm tôm cùng những người biết thưởng thức
Sai lầm nữa của rất nhiều người khi bắt đầu tập ăn mắm tôm đó là ăn thử theo kiểu thách đố, họ ăn thử giống như chúng ta mời nhau chiếc kẹo vậy. Đó là dọa họ ăn mắm tôm!! Đúng vậy, DỌA! xem họ sợ tới mức nào? Với người chưa ăn bao giờ thì nó chỉ là một hỗn hợp của cá, tôm lên men lâu ngày và...bốc mùi, nghĩ thôi đã sợ nói gì ăn!
Như anh bạn trong clip người nhật này. Anh ta đi khắp nơi với lọ mắm trên tay, anh ta nói chuyện sau đó hỏi người đi đường, đề nghị họ ăn thử món nặng mùi xuất xứ từ Việt Nam này? Đây đơn thuần chỉ là thử thách bỏ vào miệng và thử xem sức chịu đựng mỗi người với món có mùi hương lạ này đến đâu. Ai không chịu được thì nhăn mặt, ai chịu được thì uống cả chai như uống nước chứ chẳng phải ăn hay đừng nhắc tới thưởng thức.
Cần biết, các loại mắm hay mắm tôm là một loại gia vị, không những vậy, nó còn là một loại gia vị đặc biệt có mùi rất nặng. Ở Việt Nam nó cần phải kết hợp với các món khác, gia vị khác mới thành được hương vị lý tưởng, mới hoàn thiện chứ không thể cứ vậy mà bỏ vào miệng ăn đại là xong. Ở Việt Nam, mắm tôm thường được ăn cùng với rất nhiều món khác, kèm cùng với nhiều loại rau thơm, hành phi và được chế biến công phu sau đó mới thưởng thức chứ không ai ăn mắm tôm mà dốc cả chai vào miệng như trong clip.
Kể cả những người ăn mắm tôm sành sỏi nhất cũng chẳng ai ăn kiểu đường phố như thế này. Nó không thích hợp là thứ bạn cầm khơi khơi ra đường rồi mời hết người này tới người khác như mời một viên kẹo cao su. Như vậy là sử dụng không đúng cách, với nhiều người, đó là hành vi gây phản cảm.
 |
| ảnh cắt từ clip ăn thử mắm tôm trên Youtube |
Nhất là đối với những người chưa từng ăn thử bao giờ. Anh bạn trong clip người nhật này bề ngoài mặc dù khen món Việt hết lời nhưng với cách anh ta cầm lọ mắm đi khắp nơi, vui đùa với lọ mắm tôm nhỏ trên tay dạo chơi ở nơi công cộng rồi đề nghị, thử thách mọi người ăn mắm tôm thì về một góc nhìn nào đó, anh ta đang miệt thị thứ gia vị nặng mùi này của người Việt.
Vậy nên, lời khuyên ở đây là: bạn hãy đi cùng những người sành ăn hoặc chí ít cũng là những người thân biết cách ăn và sử dụng mắm tôm hay các loại mắm khác đúng cách. Chỉ có họ mới có thể chỉ cho bạn cách làm thế nào để thưởng thức trọn vẹn hương vị của các loại mắm rồi từ đó bạn sẽ tự khám phá ra cách ăn phù hợp nhất cho mình.
Thứ gì cũng có cách sử dụng riêng, Mắm tôm cũng vậy cũng phải có công thức pha chế với nhiều nguyên liệu riêng mới thành được gia vị đặc biệt mà người Việt ai cũng biết đến. nếu không biết cách sử dụng mắm tôm hoặc sử dụng sai mục đích sẽ thành thảm họa ẩm thực.
Tập ăn mắm tôm từ từ với những món dễ ăn nhất
Đối với bất cứ thứ gì cũng vậy, chúng ta nên nên quen từ từ, từng chút một, khi đó bạn sẽ chủ động hơn khi tiếp cận. Với hương vị mới cũng thế, hãy thử khởi đầu với mục tiêu dễ dàng nhất. Mục tiêu đầu tiên bạn nên bắt đầu với món cực kì phổ biến và có mặt khắp mọi nơi. Bún đậu mắm tôm là một món như vậy.
Món này nổi bật là những bìa đậu rán vàng ươm béo ngậy, những sợi bún trắng muốt mềm mại, những khúc nem thơm lừng hay những miếng chả đậm đà mà bạn có thể tự chọn theo sở thích riêng để kết hợp cùng và tất nhiên, không thể thiếu đó là chén mắm tôm nho nhỏ đã được nêm nếm chuẩn vị nằm ngoan ngoãn trong mẹt bún tròn trĩnh rồi. Quan trọng nhất với những người mới bắt đầu đó là họ có thể chủ động với "liều lượng" mắm tôm mỗi sử dụng, với lần đầu tiên bạn chỉ nên chạm khẽ để mắm tôm dính một chút xíu xiu vào bìa đậu thôi là đủ để làm quen từ từ với thứ gia vị mới này rồi.
Ngoài Bún đậu mắm tôm ra còn có vài món bún đặc biệt muốn ngon thì phải có mắm tôm mới ngon, nếu không thì sẽ không đủ vị để bạn có thêm lựa chọn để làm quen dần
- bún thang
- bún ốc
- bún riêu cua
Những loại bún trên khác với bún đậu mắm tôm ở chỗ thay vì ăn sống thì mắm tôm ở đây sẽ được thêm một chút khi nước dùng đang sôi sùng sục sau đó mới cho ra bát để bạn thưởng thức nên kể cả với những ai tiêu hóa kém một chút vẫn thưởng thức vô tư. Nhưng việc nấu chín cũng sẽ làm thay đổi một chút hương vị gốc của mắm tôm, chẳng sao, bạn đang tập ăn mắm tôm cơ mà, mùi nhẹ một chút càng dễ cho chúng ta luyện tập.
Hay thử với món không thể thiếu được mắm tôm đã lưu truyền từ xa xưa tới nay đã ít phổ biến hơn và đang là đề tài tranh luận sôi nổi ở khắp các hội nhóm trên các MXH. Đó là món Thịt chó, món này có rất nhiều cách chế biến khác nhau, có thể lên tới 7 món chế biến với hương vị hoàn toàn khác biệt nhau (cầy tơ bảy món) , nhiều cách thưởng thức phù hợp với mọi lứa tuổi.
Điểm chung của những món được chế biến từ Thịt chó ở riêng nước ta đó là luôn thấy sự góp mặt của một loại nước chấm được pha chế từ mắm tôm, nếu thiếu đi mắm tôm thì món thịt chó lúc đó sẽ trở nên không còn trọn vẹn, mắm tôm len lỏi cực sâu để kết hợp với hương vị của thịt chó. Từ việc tẩm ướp, nêm nếm cho tới hoàn thiện lên bàn để thưởng thức. Một sự kết hợp kì lạ chẳng biết từ bao giờ và được ai sáng tạo được lưu truyền tới ngày nay, tới mức chỉ cần nhắc tới mắm tôm là người ta liên tưởng tới thịt chó ngay và ngược lại.
Để có thể có được một bát mắm tôm chuẩn vị để chấm với món thịt chó cũng cần tới công thức pha mắm tôm riêng, dưới đây là một công thức nhỏ phổ biến, dễ làm nhất dành cho 1 người ăn (ăn thịt chó thường mỗi người 1 bát mắm tôm riêng)
- Mắm tôm ngon: nửa bát (loại bát nhỏ đựng nước chấm)
- Đường: 1 thìa cafe
- Rượu trắng mạnh: nửa nắp chai hoặc nửa thìa cafe
- Ớt:1 quả
- chanh: nửa quả
Đầu tiên bạn cho mắm tôm ra bát, sau đó lần lượt cho đường, ớt vào chung. Tùy theo độ ăn cay của bạn mà điều chỉnh lượng ớt sao cho vừa đủ, sau đó bạn chuẩn bị nửa quả chanh hoặc quất (nếu không có chanh) tất cả nguyên liệu chuẩn bị đầy đủ sẽ chờ đến khi bắt đầu ăn sẽ thêm rượu trắng và vắt nước cốt chanh vào hỗn hợp mắm tôm bạn đã chuẩn bị từ trước.
Khi bạn cho nước cốt chanh vào bát mắm tôm của mình thì mắm tôm sẽ sủi bọt lăn tăn. Bạn hãy dùng đũa nhanh tay đánh thật đều tất cả để mắm tôm, đường, rượu và ớt trộn đều với nhau rồi bông lên. Vậy là bạn đã có một bát mắm tôm chuẩn vị rồi đó. Với công thức này, bạn có thể dùng để chấm cùng với thịt chó và cũng là cách pha chế mắm tôm để chấm bún đậu luôn.
Chính vì sự hấp dẫn của món chế biến từ thịt chó, bạn rất dễ dàng để có thể tìm thấy những quán phục vụ các món chế biến từ thịt chó ở khắp nơi mọi miền Tổ Quốc với lượng khách hàng đông đảo. Ở đây, bạn có thể bắt gặp những "ông thần" mê mắm tôm như điếu đổ, những cô bé mâu thuẫn kì lạ: vẫn vuốt ve cún cưng trong lòng mình nhưng lại sà vào mâm thịt chó mà không dứt được ra. Bạn cũng "mở rộng tầm mắt" hơn khi biết trên đời còn có người thích được món gia vị nặng mùi này tới một mức giống như "nghiện"vậy. Nếu có thể, hãy thử một lần để cảm nhận nhé! biết đâu bất ngờ.
xem thêm: Ăn thịt chó có phải truyền thống người Việt ?
Ăn khi tất cả đã chín kĩ
Mắm tôm thường được dùng ngay khi vừa cho ra khỏi chai. Cách ăn này là cách ăn sống, người ăn chỉ cần thêm gia vị đầy đủ sau đó là thêm nước cốt chanh hoặc quất vào, đánh đều lên là có thể sử dụng luôn được rồi, hoàn toàn không cần qua đun nấu bởi tất cả đã được xử lý lên men thời gian dài. Thế nhưng, bạn có biết? còn một số cách chế biến khác cũng rất hấp dẫn đó là tất cả sẽ được chưng lên cùng thịt lợn và hành khô đối với mắm tép, mắm tôm hoặc ở miền nam còn có mắm ruốc làm nên món mắm kho quẹt khó quên, hay thêm mắm tôm vào nước dùng của những món bún đặc biệt.
Điểm chung của những phương pháp chế biến này đó là tất cả nguyên liệu sẽ được làm chín kĩ qua ngọn lửa sau đó mới sử dụng nên sẽ rất phù hợp với những bạn có bụng dạ hơi yếu một chút hoặc có gì đó lăn tăn về món ăn được lên men này. Bạn có thể yên tâm mà thưởng thức mà chẳng lo "lạnh bụng" hay"Tào Tháo đuổi".
Một điểm chung nữa của những món mắm khi được làm chín đó là chúng sẽ được kết hợp với nhiều loại gia vị, hương liệu tạo mùi thơm hay vị béo. các loại gia vị này sẽ giảm bớt đi mùi nặng của món ăn, thêm vào các loại hương liệu khác kết hợp tạo nên những vị mới. Bạn sẽ phải bất ngờ với cái mùi vị thơm bùi của hành phi, béo ngọt của thịt lợn kèm cùng với mùi hương đặc trưng của mắm. Chúng quyện vào với nhau và sẽ tạo nên một hương vị đặc trưng không lẫn vào đâu được.
Được những người uy tín chế biến và đảm bảo vệ sinh
Vì mắm tôm, mắm tép hay các loại mắm ủ khác đều là những món cần phải qua khâu xử lý lên men tự nhiên thời gian dài nên bắt buộc phải được chế biến từ những nhà cung cấp có uy tín và được kiểm định nguồn gốc chặt chẽ rõ ràng. An toàn vệ sinh thực phẩm cần được đặt lên hàng đầu. Chắc hẳn bạn cũng không muốn sau khi thưởng thức món ăn đặc biệt này, tập ăn mắm tôm thành công nhưng tiếp theo lại bị "tào tháo đuổi" chứ? vậy nên hãy chọn cho mình những chai mắm ngon đảm bảo nhé.
Bên cạnh đó, bạn cũng nên cân nhắc những điểm đến là những cơ sở, quán ăn có thương hiệu uy tín, có giấy chứng nhận đầy đủ và được nhiều thực khác tìm tới ăn thường xuyên. Chỉ những nơi như vậy mới có những bác đầu bếp lành nghề, họ sẽ dùng kĩ năng điêu luyện của mình mang tới cho bạn những trải nghiệm tuyệt vời nhất, khi thưởng thức những món ăn được chế biến từ mắm tôm hay các loại mắm khác hơn hết đó là cảm giác tin cậy sẽ giúp bạn bước những bước đầu tiên vững vàng hơn để khám phá món ăn độc đáo này.
Khử mùi mắm sau khi ăn xong
sau khi đã nếm thử tất cả. Bạn cần khử đi mùi mà nó vương lại trong miệng bởi nó sẽ còn vương lại khá lâu sau khi ăn. Bạn sẽ không muốn mọi người xung quanh hiểu lầm chứ? vậy hãy khử đi mùi mà món ăn này để lại thôi nào. Nhấp một chén trà mạn hoặc trà tươi sẽ là phương pháp giải quyết tạm thời dành cho bạn. Chí ít nước trà sẽ khử mùi mắm tôm để khi bạn hít thở và nói chuyện sẽ không còn cảm thấy mùi của nó quanh quẩn trên người hay còn lại trong miệng của mình nữa. Giải pháp triệt để là hãy xúc miệng bằng nước trà và đánh răng thật kĩ ngay khi về nhà nhé.
Lưu ý quan trọng hơn dành cho bạn đó là: bạn không nên ăn mắm tôm trước những cuộc hẹn, hoặc những buổi nói chuyện quan trọng. Nhất là với những thanh niên đang tuổi yêu đương hẹn hò bởi dù bạn có đánh răng hay súc miệng sạch tới đâu thì mùi của mắm cũng vẫn sẽ thoang thoảng đâu đó mà bạn sẽ chẳng biết được nó ở đâu. Thế nên hãy lưu ý kĩ,quan trọng lắm đấy.
xem thêm: Cà phê đá dùng đá cà phê
Tới đây thì bạn đã có thể tự trang bị cho mình đầy đủ hành trang để biết thêm vài hướng dẫn cách ăn mắm tôm, thưởng thức các loại mắm khác ngon lành rồi đó. Nếu bạn có phương pháp hay hơn nữa , xin hãy chia sẻ dưới phần comment, delam.top sẽ thêm vào bài viết để giới thiệu cách ăn, cách làm quen với loại gia vị đặc biệt này của người Việt tới nhiều người hơn nữa nhé.
Tóm tắt những cách để bạn tập ăn mắm tôm dễ dàng và không sợ mùi mắm nữa:
1. Không ngửi thử trước khi ăn
2. Ăn cùng những người thông thạo và biết cách ăn
3. Tập ăn từ từ với những món phổ biến và dễ ăn nhất
4. Ăn khi tất cả đã được nấu chín kĩ
chúc bạn thành công
-------------
Thực hiện: delam.top
